Polikültür Bahçecilik // 1.Bölüm

Birkaç senedir polikültür bahçecilik hakkında araştırmalar, deneyler yapıyorum ve işe yaradığını söyleyebilirim! Bahçede eskisinden daha fazla tozlaştırıcı, yararlı böcek ve kuş var. Yanlız değişimi bir mevsimde görmek mümkün değil. Canlıların bahçeye adapte olması biraz zaman alıyor. Bu yüzden yeni başlayanlar sakın canınızı sıkmayın, bu yolda yürümeye devam edin!

Sebzeleri dümdüz, düzenli sıralar halinde ekince zararlı böcekler bir geldi mi onlardan kurtulmak neredeyse olanaksız hale geliyor.Çünkü bu durumda onlara bir açık büfe sunmuş oluyoruz. Ama farklı bitkileri, aromatik otları,sebzeleri karışık bir halde ekersek hem böceklerin kafaları karışıyor, hem de onları avlayan yararlı böcekleri bahçeye çekmiş oluyoruz ve herkes mutlu oluyor!

Bahçemizde nasıl karışık ekim yaptığımızı gösteren kısa bir video yaptık. Her bitkinin fonksiyonu açıklayan bir yazı da yazdım, umarım diğer bahçeseverlere yardımcı olabilirim!

Avokado

2 sene önce gömdüğüm sebze artıklarından iki tane avokado ağacı filizlendi ve o zamandan beri büyümeye devam ediyorlar. Dona,kara ve şiddetli rüzgarlara göğüs gerdiler ve oldukça sağlıklılar! Yakınlarındaki iki duvar ve tepelerindeki koskocaman Himalaya sediri onları koruyup sıcak tutuyor. 

 

Nane

Naneyi ilk sıranın başın,  kokusuyla zararlı böceklerin kafasını karıştırması ve çiçekleriyle yararlı böcekleri kendine çekmesi için ektim. Kendisi çok dayanıklı bir bitki. Mutfakta ve tıbbi olarak birçok kullanım alanı var. Yanlızca çok yayılıp, sebze bahçesini ele geçirebilme olasılığı var ama sık sık hasat edip,mutfakta kullanmak için kurutursanız, bu bir problem olmaktan çıkar!

 

Domates

Ve işte yaz sebze bahçesinin yıldızı domates! Hem yemesi hem de yetiştirmesi çok zevkli bir bitki. Geçen seneden tohumlarını sakladığım farklı türleri ektim.Kimi erkenci ,kimi geçci, kimi pembe,kimi çeri… 

Domatesi bahçenin ana karakteri olarak ele alıp, diğer sebze ve otları onun etrafına yerleştiriyorum.

Kabak ve Fırfırlı Kabak

Domateslerin aralarına, kocaman yapraklarıyla toprağı örtüp nemli kalmasını sağlaması için kabak ektim. Çapraz polenlenme riskini göze alarak iki çeşit ektim. Şimdilik garip bir tür ortaya çıkmadı!

 

Balkabağı

Yerörtücü olarak çok güzel bir bitki. Birkaç tane sıra başına ve arkasına ektim.

Kış yemeklerimizi de böylece garantiye almış oluyoruz!

 

Rezene

Herkes rezenenin etrafındaki bitkilerin büyümesini engellediğini söylüyor ama bence bu doğru değil. Bu rezene neredeyse 3 senedir aynı yerde ve domatesler bundan hiç te rahatsız olmuyor! 

Bir kere ektiniz mi bir daha hiç birşey yapmanıza gerek kalmayacak dayanıklı mı dayanıklı bir bitki! Ben taze yapraklarını salatalarda ve yemeklerde, tohumlarını da bitki çayları ve poğaça/keklerde kullanıyorum. Bir de kırlangıç kuyruklu kelebeğin larvaları rezenenin üzerinde yaşıyor. 

Aynısefa

Aynısefa tohumlarını bahçeye ektiğimden beri çoğaldıkça çoğaldılar ve çiçek açmadıkları bir zaman neredeyse yok! Bahar başında neredeyse sebze yatağının tamamını ele geçirmek üzereydiler ki çoğunu budayıp malç yaptım.Çabucak toprağa karışıp besine dönüştüler. Aynısefa iyi bir afit kapanı , aynı zamanda çiçekleri sayesinde yararlı böcekleri ve tozlaştırıcıları kendine çekiyor. 

Çiçeklerinin birçok tıbbi kullanımı var. Zeytinyağında bekletilip yapılan yağı yara iyileştirici, böcek ısırıklarını yatıştırıcı, pişik giderici olarak kullanılıyor. Ben yıl boyunca çiçekleri toplayıp daha sonra kullanmak üzere kurutuyorum.

Ebegümeci

Bahçede gönüllü olarak çıktı ve yerleşti. Güzel pembe çiçekleriyle tozlaştırıcıları kendine çekiyor. Çok yıllık olduğu için ona dokunmayıp yerinde bıraktık. Çiçekleri ve yaprakları yara iyileştirici, diş ağrısı ve eklem ağrısı giderici gibi özellikleriyle birçok kültürde tıbbi olarak yaygın bir şekilde kullanılıyor. Biz yapraklarını bütün kış ve bahar salatalarda ve yemeklerde severek yiyoruz.

Kadife Çiçeği

Domatesin yanına kadife çiçeği ekmeden olmaz! Hem yetiştirmesi çok kolay hem de yararlı böcekleri kendine çekiyor. Bir başka özelliği de bitkinin tümünden sarı boya elde ediliyor!

 

 

Yerelması

Sebze bahçesinin kenarlarına yerelması diktim. Büyünce upuzun oluyorlar ve canlı bir çit oluşturuyorlar. Geçen sene 5 tane yavru kedimiz vardı ve sebze yataklarını tuvalet olarak kullanmalarını engellemek için birşeyler yapmam gerekiyordu!  Ben de baharda pazara gidip 1 kilo yerelması alıp bahçenin kenarlarına gömdüm.Gerçekten de büyüyüp  hayalimdeki canlı çiti oluşturdular!

 Ekim’den Aralık’a kadar yumruların birçoğunu hasat ettikten sonra bir kısmını bu sene için toprakta bıraktık. Mayıs sonuna doğru filizlendiler.Aslında beklediğimden fazlası filizlendi, ben de etrafı ele geçirmesinler diye bazılarını söküp bahçenin başka yerlerine aktardım (buradan okuyabilirsiniz)

Hodan

Hodanın faydaları hakkında o kadar çok şey okudum ki artık bu sene ekmeye karar verdim! Tohumlar baharda çabucak filizlendiler ama sümüklü böceklerin favorisi oldukları için fideleri korumam biraz zor oldu. Bir gün kocaman yapraklı sağlıklı fideler varken ertesi gün sümüklü böcekler bütün yaprakları yiyip bitirmiş oluyordu. Çıkan 5-6 taneden geriye sadece 3 tane kaldı.Neyse ki onlar büyüdü ve şimdi çiçekteler! 

Hodan tozlaştırıcıları kendine çekiyor, zararlıları kovuyor ve toprağa mineral katkısında bulunuyor.Üstüne üstlük çiçekleri ve yaprakları yenebiliyor! Çokça tohum üretip bahçede kalıcı olmasını umuyorum!

Salatalık

Yerelmaları sırık gibi uzadıkları için yanlarına salatalık ektim ki ona sarılsınlar.

 

Fasulye

Toprağa nitrojen verdikleri için domateslerin yanına çalı tipini, yerelmalarının yanına da tırmanmaları için sırık tipini ektim.

Fesleğen ve Reyhan

Video’da görünmese de domateslerin yanında kalan boşluklara fesleğen ve reyhan diktim.Kokularıyla zararlıları kovuyorlar ve duyduğum kadarıyla domateslerin tadını güzelleştiriyorlarmış! İkisini de salatada ve soslarda çokça kullanıyorum, taze bir ferahlık katıyor!

 

Kedi Nanesi (Nepeta cataria)

Yararlı böcekleri kendine çeken iki senelik bir aromatik bitki. Yazın açan minik çiçekleri türlü türlü böcekleri ve arıları kendine çekiyor.  Çokça tohum üretip devamlı biryerlerde beliriyor!

Çıkan fideleri bahçenin başka yerlerine, özellikle ağaçların altlarına aktarıyorum.

Kedi nanesi çayının sindirime yardımcı ve yatıştırıcı özellikleri var, tadı da çok güzeş!

Kedilere gelince…bazısı çok seviyor bazısı hiç oralı olmuyor. Etrafımızdaki 5 kediden sadece 2 tanesi müptelası olmuştu!